- Ακρόαση της Ουβερτούρας Candide
- Γνωριμία με το συνθέτη Leonard Bernstein
- Επανάληψη στα όργανα της ευρωπαϊκής ορχήστρας.
- Ειδική αναφορά στον μαέστρο της ορχήστρας.
- Γνωριμία ή επανάληψη στις έννοιες forte και piano, crescendo και decrescendo καθώς και στο accelerando.
ΥΛΙΚΑ:
- προτζέκτορας
- βίντεο και ηχογράφηση της ουβερτούρας.
Leonard Bernstein (1918 - 1990):
Γεννήθηκε στην πόλη Λόρενς της Μασαχουσέτης, οι γονείς του ήταν μετανάστες από τη Ρωσία. Το 1939 αποφοίτησε από το πανεπιστήμιο του Χάρβαρντ όπου σπούδασε σύνθεση και διεύθυνση ορχήστρας.
Έχει συνθέσει διαφόρων ειδών έργα όπως μιούζικαλ (West Side Story κ.τ.λ.), μουσική για ταινίες, θεατρικά έργα, ορχηστρική μουσική κ.α. Ανάμεσα σε αυτά είναι και η οπερέτα "Candide". Σημαντική επίσης είναι και η θέση που κατέχει ως ένας από τους καλύτερους μαέστρους της εποχής του.
Πρόκειται για μια αυτόνομη μουσική σύνθεση, που ακούγεται συνήθως πριν σηκωθεί η αυλαία της οπερέτας "Candide". Σκοπός της είναι να προετοιμάσει το ακροατήριο για τη χαρούμενη διάθεση του έργου που θα ακολουθήσει. Είναι δηλαδή το εισαγωγικό τμήμα πριν τη σκηνική δράση.
Το λιμπρέτο της οπερέτας αποτελεί τη διασκευή του σατυρικού μυθιστορήματος "Candide" του Βολταίρου.
Οδηγός Ακρόασης:
- Χάλκινα πνευστά και κρουστά σηματοδοτούν με λαμπρότητα την έναρξη της ουβερτούρας.
- Τα ξύλινα πνευστά συνεχίζουν με πολύ γρήγορες κατιούσες μελωδικές γραμμές, ενώ αμέσως μετά τα χάλκινα πνευστά συνεχίζουν με έναν επαναλαμβανόμενο ενεργητικό ρυθμό.
- Τα έγχορδα παίζουν το κυρίως θέμα (Θέμα 1), το οποίο είναι χαρούμενο και ρυθμικά περίπλοκο.
- Τα χάλκινα πνευστά διακόπτουν και επαναλαμβάνουν την εισαγωγή.
- Το Θέμα 1 επανέρχεται από τα έγχορδα.
- Παρεμβάλλεται ολόκληρη η ορχήστρα με ένα έντονο ρυθμικό μοτίβο και συνεχείς μετατροπίες.
- Το ίδιο ρυθμικό μοτίβο επαναλαμβάνεται μόνο από το ξυλόφωνο, το φλάουτο και μια τρομπέτα με σουρντίνα.
- Ακούγονται τα χάλκινα πνευστά (forte), μαζί με τα τυμπάνια και τα κύμβαλα.
- Ξύλινα πνευστά, ξυλόφωνο και τρομπέτες ακολουθούν αμέσως μετά και έπειτα τα έγχορδα απαντούν παίζοντας piano.
- Παίζουν σόλο: φλάουτο, κλαρινέτο, πίκολο φλάουτο και φαγκότο, τα οποία οδηγούν την ορχήστρα το Θέμα 1.
- Οι βιόλες, τα βιολοντσέλα και τα κοντραμπάσα παρουσιάζουν μια εντελώς καινούρια μελωδία (Θέμα 2), το οποίο είναι μελωδικό και με λυρική διάθεση.
- Το Θέμα 2 επαναλαμβάνεται αυτή τη φορά μαζί με τα βιολιά.
- Ακολουθούν έντονες εναλλαγές forte και piano, καθώς και εναλλαγές υφής (παίξιμο ενός ή δύο οργάνων σε αντιδιαστολή με ολόκληρη την ορχήστρα).
- Εμβόλιμα επαναλαμβάνεται η εισαγωγή του έργου (ενώ παίζεται το Θέμα 2).
- Ένα κλαρινέτο μαζί με το φαγκότο ξεκινούν ένα πολύ μεγάλο κρεσέντο. Κάθε φορά που μια οικογένεια οργάνων προστίθενται ο ρυθμός πηγαίνει όλο και πιο γρήγορα.
- Ξαφνικά τα χάλκινα πνευστά αλλάζουν τη δυναμική. Τα θέματα 1 και 2 εναλλάσσονται, γίνονται συνεχώς crescendo και decrescendo και στο τέλος γίνεται ένα πολύ μεγάλο acceleranto, το οποίο οδηγεί στο φινάλε του έργου.
1. Δείξτε το βίντεο στους μαθητές σας και κατά τη διάρκειά του σχολιάστε με βάση τον οδηγό ακρόασης. Δεν είναι απαραίτητο να αναφερθείτε σε όλα, ανάλογα το επίπεδο της τάξης και το ενδιαφέρον εστιάστε στις οικογένειες τον οργάνων, τις εναλλαγές της δυναμικής και του ρυθμού κ.τ.λ.
2. Μιλήστε στους μαθητές σας για τη σπουδαιότητα του μαέστρου σε μια συμφωνική ορχήστρα:
Η δουλειά του μαέστρου είναι ιδιαίτερα σημαντική σε μια ορχήστρα. Πριν καν αρχίσουν οι πρόβες μελετάει την παρτιτούρα που ο συνθέτης έγραψε. Όταν ο μαέστρος σταθεί μπροστά στην ορχήστρα συντονίζει όλους τους μουσικούς και τους καθοδηγεί για το πόσο αργά ή γρήγορα πρέπει να παίξουν, το πόσο δυνατά ή σιγά πρέπει να ακουστούν και γενικότερα φροντίζει για το συνολικό άκουσμα του έργου. Ο λόγος που κρατάει την μπαγκέτα, είναι για να κρατάει το ρυθμό. Με την μπαγκέτα επίσης, ακόμη και οι μουσικοί που παίζουν κρουστά και βρίσκονται πολύ πίσω στην ορχήστρα μπορούν να δουν πότε τους δείχνει ότι πρέπει να παίξουν.
Αφού γίνει αυτή η αναφορά ξαναδείτε το βίντεο και ζητείστε από τους μαθητές σας να εστιάσουν στον Bernstein και ζητείστε τους να σχολιάσουν τον τρόπο που διηύθυνε.
Στη συνέχεια αναφέρετε το εξής περιστατικό:
Όταν ο Bernstein πέθανε, η φιλαρμονική συμφωνική ορχήστρα της Νέας Υόρκης για να τον τιμήσει αποφάσισε να παίξει την Ουβερτούρα "Candide", χωρίς μαέστρο. Στόχος της ήταν να δείξει το πόσο πολύ εκτιμούσαν τον Bernstein ως μαέστρο και πόσο δυσαναπλήρωτο θα ήταν για εκείνους το κενό που αφήνει.
Ζητείστε από τους μαθητές σας να φανταστούν πως θα ακουγόταν η ουβερτούρα αυτή χωρίς μαέστρο και ακούστε μετά τα σχόλιά τους.
3. Παίξτε το παιχνίδι του μαέστρου. Πρώτα εσείς δείξτε με τα χέρια σας (ανοίγοντας και κλείνοντας) το forte και το piano, το crescendo και το decrescendo. Ζητείστε από τους μαθητές σας να σας ακολουθήσουν είτε με τη φωνή τους, είτε παίζοντας κάποιο κρουστό μουσικό όργανο. Έπειτα μπορείτε να επιλέξετε κάποιους από τους μαθητές σας να γίνουν εκείνοι μαέστροι.
ΠΗΓΕΣ:
Σχόλια
Δημοσίευση σχολίου