Guest Post: Διάρκεια και Ρυθμικές Αξίες

ΣΤΟΧΟΙ:

•       Να αναγνωρίζουν τις τέσσερις πρώτες ρυθμικές αξίες (ολόκληρο, μισό, τέταρτο, όγδοο)
•     Να κατανοούν τη διάρκειά τους
•     Να μπορούν να τις αναπαράγουν με τη χρήση κρουστών οργάνων και με ρυθμικές συλλαβές

ΩΡΕΣ ΔΙΔΑΣΚΑΛΙΑΣ : 1-2 (ανάλογα την ηλικία και το επίπεδο των μαθητών)

ΥΛΙΚΑ:

·                     Προτζέκτορας

·                     Κρουστά όργανα

·                     Καρτέλες

·                     Ζάρια με ρυθμούς

ΠΟΡΕΙΑ ΔΙΔΑΣΚΑΛΙΑΣ

·                     Εισάγουμε την κάθε αξία με τη βοήθεια της ρυθμικής συλλαβής στην οποία αντιστοιχεί. Για παράδειγμα, στην περίπτωση του ολοκλήρου, χτυπάμε με τα ξυλάκια την έναρξη του φθόγγου και απαγγέλουμε τη ρυθμική συλλαβή τα-α-α-α. Οι μαθητές επαναλαμβάνουν (χτυπώντας την έναρξη με παλαμάκια, ή μοιράζουμε και σε εκείνους κρουστά οργανάκια). Ακολουθούμε την ίδια διαδικασία για τις υπόλοιπες αξίες:

Ολόκληρο = τα-α-α-α 

Μισό = τα –α

Τέταρτο = τα

Δύο Όγδοα = τι-τι

·                     Αφού γίνουν κατανοητές οι έννοιες, γράφουμε στον πίνακα την παρακάτω ακολουθία και καλούμε τα παιδιά να την αναπαράγουν (χτυπώντας παλαμάκια, γόνατα, ή κρουστά όργανα) 

·                     Παιχνίδι «τηλέφωνο» : Τα παιδιά σχηματίζουν κύκλο και μοιράζουμε στο καθένα μια καρτέλα η οποία απεικονίζει ένα συγκεκριμένο ρυθμικό σχήμα. Αυτό το ρυθμικό σχήμα αποτελεί τον “αριθμό τηλεφώνου” για το κάθε παιδί. Αρχικά, στεκόμαστε εμείς στη μέση του κύκλου και παίζουμε με ξυλάκια (ή άλλο κρουστό όργανο)  ένα από τα ρυθμικά σχήματα που βλέπουμε στις καρτέλες που κρατάν οι μαθητές. Το παιδί που κρατά την καρτέλα με το σχήμα που αναπαράχθηκε έρχεται  στο κέντρο του κύκλου και με τη σειρά του “καλεί” έναν από τους συμμαθητές του. Αυτή η διαδικασία επαναλαμβάνεται μέχρι να κληθούν όλοι οι μαθητές.

·                     Παιχνίδι με ζάρι. Προσφέρουμε στους μαθητές δυο χάρτινα ζάρια στην κάθε έδρα των οποίων είναι γραμμένο ένα διαφορετικό ρυθμικό σχήμα. Ο κάθε μαθητής καλείται να ρίξει το ζάρι και να αναπαράγει το ρυθμικό σχήμα με παλαμάκια, χτυπήματα ή κρουστά οργανάκια.

Χωρίζουμε τα παιδιά σε τέσσερις ομάδες και εξηγούμε πως η κάθε ομάδα θα αναπαράγει το δικό της ρυθμικό σχήμα όπως φαίνεται στο παρακάτω σχήμα:

Α ομάδα: 

            Β ομάδα:

           Γ ομάδα:

 

                Δ ομάδα: 

     Αρχικά, κάνουμε πρόβα με την κάθε ομάδα ξεχωριστά, κρατώντας οι ίδιοι ένα σταθερό ρυθμό, χρησιμοποιώντας τις ρυθμικές συλλαβές. Στη συνέχεια, καλούμε τις ομάδες ανα δύο να αναπαράγουν ταυτόχρονα τα ρυθμικά σχήματά τους, αξιοποιώντας διάφορους συνδυασμούς (για παράδειγμα η ομάδα Α επιτελεί το μέρος της ταυτόχρονα με την ομάδα Β, στη συνέχεια η ομάδα Γ ταυτόχρονα με την ομάδα Δ κ.ο.κ).  Όταν οι ομάδες έχουν δέσει και είναι έτοιμες,  δίνουμε το έναυσμα και αρχίζουν όλες μαζί να αναπαράγουν το κάθε ρυθμικό μοτίβο. Με αυτόν τον τρόπο, γίνεται αντιληπτό, ότι ο κάθε χτύπος της πρώτης ομάδας αντιστοιχεί σε δύο χτύπους της δεύτερης, σε τέσσερις της τρίτης και σε οχτώ της τέταρτης ομάδας.

Σημείωση : Το παιχνίδι «τηλέφωνο» και το παιχνίδι με το ζάρι μπορούν να χρησιμοποιηθούν και σε πιο προχωρημένες στάδια, όταν για παράδειγμα έχουν διδαχθεί και οι έννοιες : παρεστιγμένο, τρίηχα, παύσεις κλπ. Σε κάθε τέτοια περίπτωση οι καρτέλες ή οι έδρες των ζαριών θα απεικονίζουν τα αντίστοιχα ρυθμικά σχήματα που επιθυμούμε να εμπεδώσουν οι μαθητές μας.

Πηγή: 

Παπανικολάου Χαρίκλεια (2009). Με μουσική με κίνηση, Αθήνα: Τόπος

Βιογραφικό Σημείωμα:

Η Κατερίνα Σταματίου είναι απόφοιτος του Τμήματος Μουσικών Σπουδών του Πανεπιστημίου Αθηνών και κάτοχος του Μεταπτυχιακού Τίτλου Ειδίκευσης «Μουσική κουλτούρα και επικοινωνία». Παράλληλα, ολοκλήρωσε τις σπουδές της στο πιάνο (δίπλωμα πιάνου, τάξη Γιάννη Χάλλεκερ) και τα θεωρητικά (Αρμονία, Αντίστιξη, Φυγή, τάξη Αλέξανδρου Διονάτου). Υπήρξε μέλος της Μεικτής Χορωδίας του Τμήματος Μουσικών Σπουδών, και του συνόλου δωματίου Crescendo Ensemble και συμμετείχε σε καλλιτεχνικές εκδηλώσεις στην Ελλάδα και το εξωτερικό. Έχει παρακολουθήσει πολλά σεμινάρια μουσικοκινητικής αγωγής και bodymusic (Εθνικό και Καποδιστριακό Πανεπιστήμιο Αθηνών, Σχολή Ματέυ, το Πολύτεχνο). Τα τελευταία χρόνια έχει εργαστεί ως δασκάλα μουσικής στην προσχολική, την πρωτοβάθμια εκπαίδευση και την εκπαίδευση ενηλίκων και ως δασκάλα πιάνου και θεωρητικών σε ωδείο. Το 2017 ολοκλήρωσε την πρώτη της προσωπική δουλειά ως στιχουργός και συνθέτης του τραγουδιού « Τα ιδανικά».