Σε λίγες μέρες τιμάμε την εξέγερση του Πολυτεχνείου. Όσοι δουλεύουν στην εκπαίδευση σίγουρα έχουν ξεκινήσει τις προετοιμασίες για τη γιορτή που θα γίνει εκείνη την ημέρα. Έτσι και εγώ με τη σειρά μου, μαθαίνω στους μαθητές μου τραγούδια αφιερωμένα στο Πολυτεχνείο.
Ένα από τα πλέον αγαπημένα μου τραγούδια είναι "Ο Μέρμηγκας" του Μ. Λοΐζου. Οι λόγοι νομίζω προφανείς...
Η Γιώτα Σύκκα γράφει στην Καθημερινή (2012) ".....ο Λοΐζος μέσα στην έξαρση της αποχουντοποίησης, τον Δεκέμβρη του 1974, γράφει για το διαχρονικό παιχνίδι της εξουσίας και της υποταγής, προτιμά να το αφηγηθεί σαν ένα παιδικό παραμύθι, τον «Μέρμηγκα» - πόσο ευρηματική αντίστιξη με τον σκληρό σαρκασμό της ιστορίας!...".
"Ο Μέρμηγκας", ανήκει στη συλλογή "Τα τραγούδια του δρόμου" (1974). Πρώτη εκτέλεση: Μάνος Λοΐζος.
Συμβολίζει το φασίστα αρχηγό, που τον ακολουθούν τυφλά τα υποχείριά του. Τον άνθρωπο εκείνο, που παρά την ανεπάρκειά του, μπορεί να χειραγωγεί άλλους ανθρώπους. Οι άνθρωποι των υπακούν, πολεμούν γι' αυτόν και πείθουν τον εαυτό τους, ότι δεν χρειάζονται τίποτα πέρα από την προσήλωσή τους στο δικτάτορα και ότι οι ανάγκες τους εκπληρώνονται χάρη σε εκείνον. Ωστόσο, κάποια στιγμή "ξυπνούν", αντιδρούν, εναντιώνονται. Ακόμα και αυτοί που κάποτε ήταν ακόλουθοι του δικτάτορα, τώρα γίνονται αντίπαλοί του.
"Ο Μέρμηγκας", ανήκει στη συλλογή "Τα τραγούδια του δρόμου" (1974). Πρώτη εκτέλεση: Μάνος Λοΐζος.
Συμβολίζει το φασίστα αρχηγό, που τον ακολουθούν τυφλά τα υποχείριά του. Τον άνθρωπο εκείνο, που παρά την ανεπάρκειά του, μπορεί να χειραγωγεί άλλους ανθρώπους. Οι άνθρωποι των υπακούν, πολεμούν γι' αυτόν και πείθουν τον εαυτό τους, ότι δεν χρειάζονται τίποτα πέρα από την προσήλωσή τους στο δικτάτορα και ότι οι ανάγκες τους εκπληρώνονται χάρη σε εκείνον. Ωστόσο, κάποια στιγμή "ξυπνούν", αντιδρούν, εναντιώνονται. Ακόμα και αυτοί που κάποτε ήταν ακόλουθοι του δικτάτορα, τώρα γίνονται αντίπαλοί του.
Το τραγούδι αυτό το διδάσκω σε όλους τους μαθητές μου από Γ' Δημοτικού και πάνω, ανεξάρτητα αν παίρνουν μέρος ενεργά στη γιορτή ή όχι. Γίνεται έναυσμα για μια πολύ όμορφη συζήτηση με αφορμή τους στίχους και το περιεχόμενό τους.
Αυτή τη χρονιά για πρώτη φορά το διδάσκω και στα παιδιά της Α΄ και Β΄ τάξης. Στην Α΄ τάξη διδάσκω μόνο την πρώτη στροφή. Το συνδέω με την ιστορία του Αισώπου "Ο τζίτζικας και ο μέρμηγκας", δεν επιμένω τόσο πολύ στο νόημα, με ενδιαφέρει απλά να το έχουν σαν άκουσμα και αργότερα σε μεγαλύτερη ηλικία να μπορούν να το ανασύρουν στη μνήμη τους.
Στο μουσικό αποθετήριο "ΕΥΤΕΡΠΗ" θα βρείτε αναλυτικά παιδαγωγικούς στόχους, ιδέες διδασκαλίας, την παρτιτούρα και τους στίχους του τραγουδιού. Πατήστε ΕΔΩ.
Λίγα λόγια για το συνθέτη:
Με τη μουσική ασχολήθηκε από τα μαθητικά του χρόνια. Γράφτηκε σε τοπικό Ωδείο και άρχισε να μαθαίνει βιολί, αλλά κατέληξε στην κιθάρα. Μετά την αποφοίτησή του από το Αβερώφειο Γυμνάσιο της Αλεξάνδρειας το 1955 ήλθε στην Αθήνα και γράφτηκε αρχικά στη Φαρμακευτική Σχολή και στη συνέχεια στην ΑΣΟΕΕ. Στις αρχές του 1960 ήλθε η μεγάλη στροφή στη ζωή του, όταν αποφάσισε να εγκαταλείψει τις σπουδές του και να ασχοληθεί αποκλειστικά με τη μουσική.
Κατά τη διάρκεια της δικτατορίας μπήκε πολλές φορές στο στόχαστρο των αρχών για τις αριστερές πολιτικές του πεποιθήσεις. Μετά την εξέγερση του Πολυτεχνείου τον Νοέμβριο του 1973 συνελήφθη και πέρασε 10 μέρες στα κρατητήρια στης Ασφάλειας. Μέσα στο ξέφρενο κλίμα της μεταπολίτευσης συμμετέχει στις μεγάλες λαϊκές συναυλίες της εποχής και στο τέλος του 1974 κυκλοφορεί το δίσκο «Τα Τραγούδια του Δρόμου», με όλα εκείνα τα τραγούδια του που είτε είχαν απαγορευτεί τα προηγούμενα χρόνια, είτε δεν τους είχε επιτραπεί η ηχογράφηση από τη λογοκρισία της επταετίας. Την τριετία 1974 - 1977 υπήρξε ένας από τους βασικούς εκφραστές του πολιτικού τραγουδιού. Το 1978 αναλαμβάνει την προεδρία της Ένωσης Μουσικοσυνθετών Ελλάδας και πρωτοστατεί στη δημιουργία φορέα είσπραξης των πνευματικών δικαιωμάτων.
Στην εικοσαετή μουσική του διαδρομή έγραψε μερικά από τα καλύτερα ελληνικά τραγούδια, συνεργαζόμενος με τους στιχουργούς Γιάννη Νεγρεπόντη, Φώντα Λάδη, Μανώλη Ραούλη, Δημήτρη Χριστοδούλου και Λευτέρη Παπαδόπουλο, με τον οποίο γνωρίστηκε το 1965 και έγιναν αχώριστοι φίλοι. Τα τραγούδια του, γεμάτα λυρισμό και τρυφερότητα, ερμήνευσαν μεγάλα ονόματα του ελληνικού τραγουδιού, όπως ο Γιάννης Καλατζής, ο Γιώργος Νταλάρας, ο Βασίλης Παπακωνσταντίνου, η Χάρις Αλεξίου, ο Γιάννης Πουλόπουλος, ο Γιάννης Πάριος, η Μαρία Φαραντούρη, ο Στέλιος Καζαντζίδης και η Δήμητρα Γαλάνη. Ο Μάνος Λοΐζος έφυγε νωρίς από τη ζωή στις 17 Σεπτεμβρίου 1982.
Το τραγούδι:
Οι στίχοι:
Ένας μέρμηγκας κουφός με πήρε απ το χέρι
Είμαι λέει ο πιο σοφός σ΄ ολόκληρο τ' ασκέρι
Και τα μικρά του τα μερμηγκάκια
χειροκροτάνε μ' ενθουσιασμό
εν-δυο προσκυνάμε,
εν-δυο πολεμάμε,
εν-δυο δεν πεινάμε
Τα βολεύεις μια χαρά σπουδαίο μου μυρμήγκι
όμως πρόσεχε καλά τ' ωραίο σου λαρύγγι
Και τα μικρά του τα μερμηγκάκια
χειροκροτάνε μ' ενθουσιασμό
εν-δυο προσκυνάμε,
εν-δυο πολεμάμε,
εν-δυο μα πεινάμε
Πριν προλάβω να του πω το σύστημα ν' αλλάξει
πλάκωσε όλο το χωριό το μέρμηγκα να χάψει
Kαι τα μικρά του τα μερμηγκάκια
χειροκροτάνε μ' ενθουσιασμό
εν-δυο πολεμάμε,
εν-δυο μα πεινάμε,
εν-δυο θα σε φάμε!
Η παρτιτούρα (σε απλοποιημένη μορφή):
Πηγές:
- http://euterpe.mmb.org.gr/euterpe/handle/11636/402
- https://lyricstranslate.com/el/Sokratis-Malamas-Sokratis-Malamas-O-mermingas-O-mermigkas-lyrics.html
- https://www.kathimerini.gr/70158/article/proswpa/proskhnio/loizos-o-melwdos-ths-elpidas
- https://tvxs.gr/news/san-simera/manos-loizos-31-xronia-apo-ton-thanato-toy
- https://www.sansimera.gr/biographies/296
- https://www.slideshare.net/mono030156/ss-39888947
- http://www.pi-schools.gr/books/gymnasio/mous_c/ergas/001-055.pdf (σελ. 52)
Σχόλια
Δημοσίευση σχολίου