Μου το ΄πε η άνοιξη
ΔΙΑΡΚΕΙΑ: 2 διδακτικές ώρες - 90 λεπτά
Εκπαιδευτικός Μουσικής: Κοτζαμανίδου Όλγα
1.Διδακτικοί στόχοι:
Οι μαθητές θα πρέπει:
α. Να αντιστοιχίσουν απλά ρυθμικά μοτίβα με φράσεις.
β. Να μετατρέψουν τα ρυθμικά μοτίβα και τις φράσεις σε κίνηση με το σώμα τους.
γ. Να γνωρίσουν τραγούδια, ήθη και έθιμα σχετικά με τον ερχομό της άνοιξης από την Ελλάδα.
δ. Να εντοπίσουν στη Γλώσσα και να μελοποιήσουν το ποίημα «Ήλιος» του Βασίλη Ρώτα, ως σχετικό με την άνοιξη.
ε. Να το συσχετίσουν θεματικά και μουσικά με το ομοίου θέματος παραδοσιακό τραγούδι « Έβγα ήλιε».
στ. Να επιτύχουν τους παραπάνω στόχους με την χρήση ψηφιακών μέσων.
2.Σκοπός:
α. Οι μαθητές να συνδέσουν επιτυχώς το ρυθμό με τη ρίμα.
β. Να συνειδητοποιήσουν το ρόλο των ΤΠΕ στη διαδικασία της μάθησης
3.Διδακτική προσέγγιση:
Μετωπική, ομαδοσυνεργατική , διαδραστική.
4.Μέσα διδασκαλίας-υλικά και προϋποθέσεις:
Βιβλία ,διαδραστικός πίνακας, κρουστά μουσικά όργανα
Προϋπόθεση : οι μαθητές να είναι εξοικειωμένοι με τις έννοιες της ρυθμικής αγωγής (μισό, τέταρτο, όγδοα) και στοιχειωδώς με τη χρήση του διαδραστικού πίνακα στην τάξη.
5.Σύντομη περιγραφή:
Την πρώτη διδακτική ώρα, εισάγουμε τους μαθητές μέσω του βιβλίου που ταυτόχρονα προβάλουμε στο διαδραστικό πίνακα στην έννοια της άνοιξης, τόσο μέσα από εικόνες του φυσικού περιβάλλοντος τους (η διδασκαλία του 20ου κεφαλαίου προγραμματίζεται ημερολογιακά για τις αρχές Μαρτίου ) όσο και μέσω ακρόασης και ψηφιακής άσκησης αντιστοίχισης ήχων της φύσης.
Ακολούθως εισάγουμε πληροφορίες σχετικές με ήθη και έθιμα στην Ελλάδα σχετικά με τα χελιδονίσματα και με τη χρήση κρουστών οργάνων τα τραγουδάμε και τα αποδίδουμε ρυθμικά. Ως προέκταση, βλέπουμε και μαθαίνουμε ένα σωματοποιημένο παιχνιδοτράγουδο από την Αμερική (Bim Bum).
Με την άσκηση στο τετράδιο εργασιών του μαθητή, κάνουμε τη σύνδεση μεταξύ πρώτης και δεύτερης διδακτικής ώρας.
Ακολούθως, ζητάμε οι μαθητές να αναζητήσουν ξεφυλλίζοντας το βιβλίο της Γλώσσας ποιήματα σχετικά με την άνοιξη. Εντοπίζουν το ποίημα «Ήλιος» και το αποδίδουν πρώτα ρυθμικά με body percussion και μετά το μελοποιούν ψηφιακά.
Κατόπιν αναζητούμε μαζί τους σε ψηφιακό αποθετήριο κάποιο ακόμα τραγούδι σχετικό με τον ήλιο (Έβγα ήλιε), το οποίο τραγουδάμε συνοδεία κρουστών οργάνων.
Στο τέλος, οι μαθητές ζωγραφίζουν ψηφιακά ήλιους και δέντρα που με το κατάλληλο πρόγραμμα μετατρέπονται σε ήχους.
6.Δομή μαθήματος:
α. Αναλυτική περιγραφή επιμέρους βημάτων διδασκαλίας
1 η διδακτική ώρα: 10΄:
Μπαίνουμε στη τάξη με θετική πάντα διάθεση, καλημερίζουμε και τραγουδάμε με κινήσεις όλοι μαζί το τραγούδι που έχουμε από την αρχή της χρονιάς θεσπίσει ως «καλημέρα».
Ζητάμε από τους μαθητές πριν ξεκινήσουμε το μάθημα, να δουν έξω από το παράθυρο και να παρατηρήσουν τον περιβάλλοντα χώρο του σχολείου και τη φύση. Συζητάμε μαζί τους τι βλέπουν και ποιά εποχή του χρόνου έχουμε βάση όσων βλέπουν και νιώθουν.
Η άνοιξη είναι το θέμα και το βίωμά μας, οπότε ζητάμε να ανοίξουν το βιβλίο μαθητή στο κεφάλαιο 20 και να παρατηρήσουν την εικόνα. Με στοχευμένες ερωτήσεις επισημαίνουμε σύμβολα της άνοιξης (χελιδόνι, λουλούδι, τριφύλλι, πασχαλίτσα, πεταλούδα) αλλά και της μουσικής (ρυθμοί 5/8, 7/8, 2/4,3/4,4/4).
Προβάλουμε μετά τη σελίδα στο διαδραστικό πίνακα της τάξης ώστε όλοι ταυτόχρονα να τη βλέπουν και κάνουμε εξάσκηση με body percussion τους παραπάνω ρυθμούς.
10΄:
Ακούμε κομμάτια με θέμα την άνοιξη χωρίς να βλέπουμε τις εικόνες από τα σχετικά βίντεο (Άνοιξη του Α.Vivaldi , Να η άνοιξη Χορωδία Σπύρου Λάμπρου, Χελιδονίσματα παραδοσιακό Αιανής Κοζάνης) και ζητάμε από τους μαθητές σε κάθε ακρόαση να προσέξουν τους στίχους και τα εκάστοτε μουσικά όργανα που τους συνοδεύουν.
Ύστερα, να σχηματίσουν εικόνες της άνοιξης στο μυαλό και τη φαντασία τους εμπνεόμενοι από τα τρία μουσικά παραδείγματα.
Ανοίγουμε μετά στον πίνακα το μουσικό διαδραστικό εργαλείο ΕΜΜΕΛΕΙΑ- ΜΟΥΣΙΚΟ ΧΩΡΙΟ και από το επίπεδο Α διαλέγουμε την άσκηση 1.
Χωρίζουμε τους μαθητές σε ομάδες των 2-4 και την λύνουμε («άκουσε έναν έναν τους ήχους κάνοντας κλικ στα μεγαφωνάκια. Τοποθέτησε κάθε κάρτα στον ήχο της») προσέχοντας να συμμετέχουν όλοι.
15΄:
Εισάγουμε τους μαθητές στα διάφορα ήθη και έθιμα του ερχομού της άνοιξης από την αρχαία Ελλάδα μέχρι σήμερα με τη βοήθεια ενός βίντεο διάρκειας 8:10΄ λεπτών.
Μαθαίνουμε τι ήταν τα χελιδονίσματα ή αλλιώς κάλαντα του Μάρτη και με τους στίχους να προβάλλονται στο τέλος του βίντεο, τα τραγουδάμε και τα συνοδεύουμε με τα κρουστά όργανα της τάξης.
10΄:
Ως προέκταση συζητάμε με τους μαθητές αν γνωρίζουν άλλα έθιμα για την άνοιξη από τις πιθανές χώρες προέλευσής τους. Για να τελειώσει δυναμικά η πρώτη διδακτική ώρα αλλά και για να εμπεδώσουμε όσα μάθαμε, διδάσκουμε/χορεύουμε ατομικά ή και σε ομάδες το παιχνιδοτράγουδο Bim Bum.
2η διδακτική ώρα: 10΄:
Μπαίνουμε στη τάξη με θετική πάντα διάθεση, καλημερίζουμε και τραγουδάμε με κινήσεις όλοι μαζί το τραγούδι που έχουμε από την αρχή της χρονιάς θεσπίσει ως «καλημέρα». Ρωτάμε τους μαθητές αν θυμούνται τι είχαμε κάνει στο προηγούμενο μάθημα και για να θυμηθούν καλύτερα τραγουδάμε τα χελιδονίσματα και το Bim Bum.
Προβάλλουμε απευθείας στονπίνακα το 20ο κεφάλαιο από το τετράδιο εργασιών, χωρίζουμε σε ομάδες των δύο τους μαθητές - συνήθως με τους διπλανούς τους - και συλλαβίζουμε τις πέντε σχετικές με την άνοιξη λέξεις χτυπώντας παλαμάκια σε κάθε συλλαβή. Μετράμε ξανά με τα παλαμάκια αλλά και τα μολύβια μας όλοι μαζί μόνο τα ρυθμικά σχήματα. Στη συνέχεια οι ομάδες συσκέπτονται για την σωστή αντιστοίχιση ρυθμού και λέξεων και αφού με τον διαδραστικό μαρκαδόρο σημειώσουμε τις σωστές απαντήσεις, παίζουμε απαγγέλλοντας με κρουστά όργανα.
10΄:
Ζητάμε από τους μαθητές να ανοίξουν -παρά την σίγουρη έκπληξή τους- το βιβλίο μαθητή της Γλώσσας (β τεύχος) και να αναζητήσουν ποιήματα/κείμενα σχετικά με την άνοιξη.
Τους κατευθύνουμε να προσέξουν στη 13η ενότητα το ποίημα Ήλιος του Βασίλη Ρώτα. Ο ήλιος είναι ζωογόνος δύναμη της φύσης την περίοδο της άνοιξης, για αυτό θα ασχοληθούμε με το ποίημα αυτό.
Το διαβάζουν όλοι μαζί οι μαθητές πρώτα αργά, σχολιάζουμε την ομοιοκαταληξία και τις στροφές, τα στοιχεία της φύσης που περιγράφονται τη φωτογραφία που το πλαισιώνει και προσπαθούμε ατομικά να το απαγγείλουμε βρίσκοντας τον εσωτερικό ρυθμό του ποιήματος με παλαμάκια.
Κάνουμε και τον συσχετισμό με τα αντιθετικά συναισθήματα που περιγράφονται - χαράς και λύπης, καθαρότητας και ψευτιάς. Στη συνέχεια οι μαθητές σηκώνονται όρθιοι και με body percussion το λένε και το μαθαίνουν απέξω, ενώ κατόπιν σε ζευγάρια το απαγγέλλουν χτυπώντας παλαμάκια στο ρυθμό (σαν το περνά περνά η μέλισσα).
15΄:
Αρχίζουμε τις προσπάθειες μελοποίησής του ποιήματος. Πρώτα παροτρύνουμε τους μαθητές να μουρμουρίσουν μόνοι τους μία μελωδία που θα ταίριαζε, ακόμα και αντιγράφοντας άλλα παιδικά γνωστά τραγούδια. Κατόπιν προβάλλουμε στο διαδραστικό το πρόγραμμα Chrome Music Lab και εξηγούμε στους μαθητές το ψηφιακό περιβάλλον.
Επιλέγουμε ένα αργό τέμπο (60), ρυθμίζουμε ώστε να έχουμε μία οκτάβα μόνο και το πιάνο ως όργανο και δημιουργούμε ένα αυτοσχέδιο μικρό μουσικό κομμάτι ως παράδειγμα στους μαθητές μας.
Κατόπιν όλοι μαζί συνθέτουμε αφού πειραματιστούμε με πολύ απλές νότες έκτασης μίας 5 ης ντο-σολ και καταλήγουμε στο εξής κομμάτι (κατά το ο Γιαννιός είναι μικρό κι άτακτο παιδάκι) :
Το τραγουδάμε με τα ονόματα από τις νότες πρώτα πολλές φορές με παλαμάκια και κατόπιν τοποθετούμε σε κάθε νότα την αντίστοιχη συλλαβή και το λέμε πια με συνοδεία κρουστών. Για να τους αποτυπωθεί ακόμα περισσότερο και να τους γίνει βίωμα, το βάζουμε να ακούγεται συνεχόμενα από τον διαδραστικό και προτρέπουμε τους μαθητές να βαδίζουν στο ρυθμό του μέσα στην τάξη τραγουδώντας το. Αυξομειώνουμε το τέμπο και ταυτόχρονα τα βήματα τους βρίσκοντας την ευκαιρία να εξηγήσουμε λίγο και την έννοια της ταχύτητας στη μουσική.
10΄:
Για να ολοκληρώσουμε ακόμα πιο διαθεματικά και δημιουργικά την δεύτερη διδακτική ώρα και το θέμα της άνοιξης, ανοίγουμε στον πίνακα τo Chrome Music Lab και σηκώνουμε μαθητές με τον διαδραστικό μαρκαδόρο να σχεδιάσουν ήλιους, δέντρα και όποια άλλα σχήματα θέλουν που θα μετατραπούν ψηφιακά σε ήχους. «Ακούμε» τα σχήματα στο τέλος ,σε μία γραφική παρτιτούρα που θα μπορούσε να είναι κάπως έτσι:
β. Δραστηριότητες μαθητών
Οι μαθητές συμμετείχαν στο μάθημα με ποικίλες δραστηριότητες, ατομικές και ομαδικές που περιείχαν ασκήσεις φωνητικές, ρυθμικές, σύνθεσης, ενεργητικής ακρόασης και αλληλεπίδρασης μεταξύ τους και με το σύνολο.
γ. Αξιολόγηση μαθητών
Φυλλάδια αξιολόγησης δεν προβλέπονται στο παρόν σχέδιο μαθήματος. Η αξιολόγηση των μαθητών γίνεται από τον διδάσκοντα την ώρα της διδασκαλίας και της προσπάθειας των μαθητών στις παραπάνω δραστηριότητες.
7.Βιβλιογραφία:
( 1 η διδακτική ώρα) :
@Ακρόαση χωρίς την εικόνα από τα βίντεο:
1. Άνοιξη του A.Vivaldi https://youtu.be/nSTRkWpHAg8
2. Να η άνοιξη χορωδία Σπύρου Λάμπρου https://youtu.be/ZYov3p-6i04
3. Χελιδονίσματα παραδοσιακό Αιανής Κοζάνης https://youtu.be/9RgEVdJzajs
@Διαδραστικά Σχολικά Βιβλία : http://ebooks.edu.gr/new/books-pdf.php?course=DSDIM-B104
@Μουσικό Ψηφιακό Εργαλείο ΕΜΜΕΛΕΙΑ http://www.iema.gr/data/edu/EMMELEIA/
@ Χελιδονίσματα –τα κάλαντα της άνοιξης https://youtu.be/FqpTIN-sKDQ
@Αναστασία Σταυρουλάκη : https://paizoumemazi.blogspot.com/
( 2η διδακτική ώρα) :
@ Διαδραστικά Σχολικά Βιβλία: http://ebooks.edu.gr/modules/document/file.php/DSDIM-B105
@ Πρόγραμμα https://musiclab.chromeexperiments.com/Song-Maker/
@ Ψηφιακό Αποθετήριο ΕΥΤΕΡΠΗ http://euterpe.mmb.org.gr/euterpe/
@ Πρόγραμμα https://musiclab.chromeexperiments.com/Kandinsky/
Βιογραφικά Στοιχεία:
Η Όλγα Κοτζαμανίδου είναι εκπαιδευτικός Μουσικής στην Πρωτοβάθμια Εκπαίδευση από το 2003, έχει δίπλωμα πιάνου και ανώτερων θεωρητικών (αρμονία, αντίστιξη) και στην παρούσα περίοδο, εκπονεί τη μεταπτυχιακή της διατριβή στο Πανεπιστήμιο Δυτικής Μακεδονίας στο ΔΠΜΣ "Δημόσιος Λόγος και ψηφιακά μέσα".
Σχόλια
Δημοσίευση σχολίου